Platentektoniek is de de theorie dat beweging van aardplaten over de Aarde verklaart. Deze theorie is pas in 1960 geaccepteerd door de wetenschappelijke gemeenschap. De aardkost is verdeeld in aardplaten ofwel schollen. Er zijn zowel continentale als oceanische aardplaten. De schollen aardkorst 'drijven' als het ware op de onderliggende plastische aardmantel. De beweging van de aardplaten wordt veroorzaakt door convectiestromen door de hitte in de aardmantel.

De continentale platen zijn lichter dan de oceanische platen. Daardoor zal bij een botsing van deze platen de oceanische plaat door subductie onder de continentale plaat duiken. Op plekken waar subductie van een oceanische plaat plaatsvindt is vaak een diepe trog aanwezig. In botsingszones van aardplaten ontstaan gebergten. Platentektoniek is ook de oorzaak van het voorkomen van het grootste gedeelte van het voorkomen van vulkanisme en aardbevingen op Aarde. Een uitzondering hierop zijn de hotspots.

Op Aarde zijn negen grote platen te onderscheiden, en vele kleinere en microplaten. De beweging van de platen kan oplopen van enkele millimeters per jaar tot 9 centimeter. In de loop van de geologische tijd kunnen hierdoor hele continenten naar een ander deel van de Aarde verschuiven. In het geologische verleden hebben continenten op Aarde meerdere keren aan elkaar vast gezeten en vormden de continenten Gondwana en Pangea.