Als lava aan de oppervlakte komt ontstaat bij afkoeling een uitvloeiingsgesteente. Voorbeelden van uitvloeiingsgesteente zijn Basalt, Andesiet en Obsidiaan. De samenstelling van de lava heeft invloed op het uiteindelijke gesteente, maar ook de afkoelingssnelheid. Bij zeer snelle afkoeling kunnen er geen kristallen groeien, en ontstaat er obsidiaan, vulkanisch glas. Hoe langer de afkoelingstijd, hoe groter de kristallen kunnen werden. Bij zeer lange afkoelingstijd kunnen er basaltzuilen ontstaan, in feite een soort kristallen.