Zwerfstenen zijn stenen die door landijs of gletsjers zijn vervoerd. De vaak over honderden kilometers vervoerde stenen zijn meestal flink afgerond tijdens het transport. In de noordelijke helft van Europa, Rusland en in Canada worden veel zwerfstenen aangetroffen in gebieden waar in het Kwartair tijdperk landijs heeft gelegen tijdens één van de laatste ijstijden (Saalien of Weichselien). De zwerfstenen worden veel in keileemafzettingen aangetroffen.

In het noorden van Europa zijn grote zwerfstenen in de prehistorie vaak gebruikt door de bevolking om grafmonumenten te bouwen zoals de hunnebedden. Het voorkomen van bepaalde soorten zwerfstenen waarvan de oorsprong bekend is kan helpen bij het reconstrueren van de ijsbewegingen in de ijstijden.

Zwerfstenen zijn niet alleen door landijs vervoerd, maar kunnen ook door afgebroken ijsbergen vervoerd zijn over smeltwatermeren, of zelfs zeeën en oceanen. Bij het smelten van de ijsbergen zonken de zwerfstenen naar de bodem.

Deze zwerfstenen zijn naar boven gekomen in een zandgroeve in Emmen. De stenen zijn afgerond door het landijs. Foto: Tom Koops