Gneis is een middel tot hooggradig metamorf gesteente en bestaat uit langgerekte kwarts en veldspaatkristallen. Onder invloed van hoge druk en temperatuur in de aardkorst is het gesteente gedeformeerd. Hierdoor zijn de kristallen in een bepaalde richting komen te liggen waardoor het gebande uiterlijk van de gneis ontstaat. Van oorsprong is een gneis vaak graniet of zandsteen geweest voordat het door metamorfose werd vervormd.

Biotietrijke gneis. Zwerfsteen uit Emmen. Foto: Tom Koops

Typisch gebande patroon van de gneis. Foto: Herman Zevenberg.