Formule

Ieder afzonderlijk mineraal heeft een specifieke scheikundige samenstelling die in de vorm van een formule zo eenvoudig mogelijk wordt weergegeven. De formule geeft aan uit welke elementen het mineraal bestaat en de onderlinge verhoudingen van de elementen.

De mineralen die de eenvoudigste formule hebben zijn de elementen. Deze bevatten maar één element. De getallen rechtsonder de letter van het chemische element geeft de hoeveelheid van deze elementen weer in het mineraal molecuul. De getallen rechtsboven met een + of een - geven de lading van de ionen weer.

Voorbeelden van chemische formules van enkele mineralen

• Kwarts                        SiO2
• Calciet                        CaCO3
• Grafiet / Diamant       C
• Dolomiet                    CaMg(CO3)2
• Amethist                    SiO2(Ti4+, Fe3+)
• Biotiet                        K(Mg,Fe2+)3AlSi3O10(OH,F)2
• Muscoviet                  KAl2(AlSi3)O10(OH)2
• Pyriet                         FeS2
• Bariet                         BaSO4
• Olivijn                        (Mg,Fe)2SiO4
• Gips                            CaSO4·2H2O
• Hematiet                    Fe2O3

Kristalrooster

De kenmerkende vorm van mineralen wordt veroorzaakt doordat de atomen waaruit ze zijn opgebouwd allemaal op dezelfde manier zijn gerangschikt in een drie dimensionaal patroon. Dit word een kristalrooster genoemd. Stoffen met zo'n telkens herhaald  kristalrooster worden kristallen genoemd. Op een paar uitzonderingen na (zoals obsidiaan, wat volledig amorf is) heeft ieder mineraal een kristalrooster. Sommige kristalroosters zijn eenvoudig zoals bij keukenzout. Andere kristalroosters zijn zo ingewikkeld dat ze met behulp van röntgenstralen kunnen worden ontrafeld.

Elk mineraal heeft zijn eigen uniek kristalrooster en interne structuur. Kristalroosters worden ingedeeld in zeven typen. Het kristalrooster bepaalt de vorm en splijting van de kristallen die het mineraal vormt. De hoek tussen de verschillende vlakken van een kristal is een direct gevolg van de opbouw van het kristalrooster. Door deze hoeken te meten kun je dus onderzoek doen naar het kristalrooster. Sommige mineralen kunnen meerdere kristalroosters hebben waarbij de dichtheid verschilt. Dit soort mineralen worden polymorf genoemd. In de zwaarste variant liggen de atomen dichter bij elkaar in het kristalrooster. Een goed voorbeeld van een polymorf is grafiet dat uit het pure element koolstof bestaat. De dichtere variant hiervan is diamant.

Typen kristalrooster

• Kubisch
• Tetragonaal
• Hexagonaal
• Trigonaal
• Orthorhombisch
• Monoklien
• Triklien